CAVİT SUNAR: BEKTAŞİLİĞİN DESTURU VE DÜSTURU

OCAKLAR CAVİT SUNAR yazdı... Bektaşilikte "Destur" alabilmek, yani "İcazet" alabilmek, daha açık bir deyişle "Bektaşi sayılabilmek" için aşağıdaki on dokuz sorunun cevaplarını hakkıyla bilmek zorunludur: S1: Kapıda ne üzerinde durursun? C: İkrar üzerinde. S2: Kapı eşiğinden murad nedir? C: Kapı Şeriattır, zahir ve batın ilme işarettir. İçi ve dışı Muhammed Ali'den ibarettir. İki kanadı da Hasan ve Hüseyn'dir. Eşik ise "Sırat-ı müstakim"dir ve tarikatın birinci basamağıdır. Mahviyet yolunun da başıdır. S3: Post nedir ve çihar kuşe post ne demektir? C: Post Pir evindeki On İki İmam'a işarettir. Çihar kuşe Post da dört kapıya işarettir; dört kapının ortasında oturmaktır. Post, Hz. İsmail'in kurbanından kalmıştır. S4: Dört kapı dediğin ne kapılarıdır? C: Şeriat, Tarikat, Hakikat ve Ma'rifet kapılardır ki bunlardan başka kapı yoktur. S5:  Şeriatta kimin oğlusun? C: Adem oğluyum. S6: Tarikatta kimin oğlusun? C: Tarikatta yol oğluyum S7: Hakikatta kimin oğlusun? C: Hakikatta Anam (Yer), Babam (Gök)'tür. S8: Ma'rifette kimin oğlusun? C: Ma'rifette kemal oğluyum. S9: Yolca (Tarikat dilinde) Baba ne demektir? C: Mürşid demektir, Hz. Pirin varisidir. S10: Rehber ne demektir? C: Erkan üzerine yol gösterici, (Talib)i beraberinde götürüp Mürşid'c teslim edicidir. S11: Tarikatta kaç mertebe vardır ve isimleri nelerdir? C: Tarikatta yedi mertebe vardır ve isimleri de şunlardır: 1. Hz. Pir Postnişini. 2. Dede Baba. 3. Halife Baba 4. Baba ve Baba menzili. 5. Rehber. 6. Derviş. 7. Muhib. S12: 12 Bu yolun âşıkı ne demektir? C: Aşık, meratibe henüz dahil olmayan demektir ve dahil oluncaya kadar aşk ile zevk eder ve meratib sahiplerine niyazdadır. S13: Nerede ikrar verdin? C: Erenler meydanında Pir mukabelesinde ikrar verdim. S14: İkrar verdiğinde elin ve başın ve kulağın ve gözün ve özün ve gönlün nerede idi? C: Elim ve başım Mürşidimin elinde idi. Ve kulağım emanet ve nasihatta idi. Ve gözüm didar-ı Muhammed Ali'de idi. Ve özüm Dar-ı Mansur'da idi. Ve gönlüm nefh'te ve Muhammed Ali'de ve on iki İmam ve on dört Ma'sum-ı Pâk'te ve Hak erenlerde idi. Ve mutlaka ikrarını Muhammed Ali'yedir. S15: (Ayin-i Cem) de nereye ve kaç a'za ile niyaz edersin? C: Yedi a'za ile yedi yere niyaz ederim: l. Eşik'e 2. Horasan (Hacı Bektaş) Postuna. 3. Mürşid Postuna. 4. Tûr'a ve Muhammed'in Minberine. 5. Küre (Hasan ve Hüseyn)ye. 6. Rehbere. 7. Cümleten cümleye. A'zalar da şunlardır: l. Baş. 2. Ağız. 3, 4. Eller. 5, 6. Ayaklar. 7. Bel ve bütün vücut. S16: Mürşidin ile senin aranda ne nişan vardır? C: Mürşidimle benim aramda (tevella, Teberra vardır) Tevella, Muhammed Ali ve Ehl-i Beyt ve Hak erenlere dostluktur. Teberra da Muhammed Ali ve Ehl-i Beyt ve Hak düşmanlarını düşman tutmaktır. S17: Mürşid kulağına ne emanet bıraktı? C: Şeriatta üstüvar ol, Tarikatta haberdar ol, Hakikatta sabit kadem ol, Ma'rifette payedâr ol, dedi. S18: Dar nedir? C: Dar, Cemal ve Celal'in ihata ettiği meydandır ki her maksuda oradan gidilir; sırat-ı müstakime delildir; ifham ve tercüman makamıdır. Vahdette alem-i küldür. Ceset bakımından altı yöne işarettir ve (Elif Lâm)a beşarettir. Tevellada iyilikler ve güzellikler, teberrada kötülükler ve cezalar yeridir. S19: Tevella ve teberranın başka manası yok mudur? C: Vardır, o da (Emr-i bilma'ruf ve nehy-i anil münker)dir. Tevella Hakk'ın rızası, masivâdan tecerrüd, yani teberra da nehy edilen şeylerden nefsi beri kılmak demektir. Nehy edilen şeyler de özellikle: yalan söylemek, kalp kırmak, hırsızlık etmek, adam öldürmek ve buna benzer doğru olmayan sözler ve hareketlerdir. (Âgâhî Dede)nin şu mısra’lan ne güzeldir: "Tevellâsın teberrâsın bilen merdâna aşk olsun Bu esmânın müsemmâsın duyan insâna aşk olsun Muhibb-i Hânedâna sad hezâran niyaz olsun Ama anda Mevlasın bulan irfana aşk olsun Bu nazm-ı hikmet efşânın, bu bâtın nutkun ey ârif Bu gün hakkiyle ifâsın eden ihvâna aşk olsun." (Cavit Sunar, Melamilik ve Bektaşilik, 1975)