CEM NEDİR, CEMEVİ NERESİDİR?

OCAKLAR HÜSEYİN DEDEKARGINOĞLU yazdı... Aleviliğin temel ibadet şekli cemdir. Cem, cami ile aynı kökten gelmektedir. Sözlük anlamı olarak toplama, birlik olma, bir araya gelme demektir. Cemin kaynağı, Hz. Muhammet’in Miraç dönüşü uğradığı Kırklar meclisidir. Alevi inancında ibadet için cem olma; bir araya gelme kavramından yola çıkılarak, bütünleşme anlamında kullanılır. Cem ibadetinin yapıldığı mekâna da cemevi veya cemhane denir. Bazı kimseler cemevi kavramının 20. yüzyılda ortaya çıktığını söyleseler de, cemevi bin yılı aşkın vardır. 20. yüzyılın sonralarına doğru var olan cemevinin, daha önceleri korku ve baskıdan dolayı açıkça adını söyleyemedikleri tabelası cemevlerine asılmıştır. Cemevleri, geçmişten günümüze kadar sadece ibadet amacıyla kullanılmamış ve kullanılmamaktadır. Alevi toplumunun ibadet yeri olması dışında, toplumsal ve bireysel sorunlarının çözüme kavuşturulduğu bir meclistir, bir mahkemedir. Cemevleri yerine göre; bazen sohbet ve muhabbet yeri olmuş, bazen eğitim-öğretim yuvası olmuş, bazen yoksullara aşevi olmuş, bazen dostluk, kardeşlik, birlik, dirlik evi olmuş ve olmaya da devam edecektir. İkrar, musahiplik, görgü, düşkünlük, birlik gibi uygulamalarla sosyal, hukuksal ve iktisadi boyutlara sahip bir sistem olduğu görülür. Alevlikteki cem icrasının, kutsallık atfedilen ve on iki hizmet olarak anılan ritüellerden oluştuğu tespit edilmiştir. Cemevi, yaşamı ibadet olanların temiz vicdanlarını karşılıklı ilişkiye açtıkları toplumsal bir ortamdır. Cemevi, ibadet yerine gidip oturarak rahatlanan yer değildir, aksine ilke olarak vicdanı rahat olanların, bu rahat vicdanlarıyla gidebileceği, ceme katılabileceği, tevhit yapabileceği, semah dönülebileceği bir yerdir. (Uğurlu, 2007: 71) Çünkü Aleviliğin aslı doğruluk, kemali dostluk, cevheri merhamet, görüşü eşitlik, hazinesi bilgi ve meyvesi sevgidir. Sonuç olarak, Cemevi ibadethanedir. Semah yeri olarak “Kırklar Meydanı”dır. Cinsiyet ayırımı olmayan er meydanıdır. Sorgu, sual ve karar yeri olarak dâr meydanıdır. Herkesin birbirinden razı olduğu rızalık meydanıdır. Haklının hakkını isteyebileceği özgürlük meydanıdır. Mevki ve makam ayrılığı olmayan eşitlik meydanıdır. Musahipliğin kabul ve onay yeri olarak birlik meydanıdır. Ortak kararların alındığı dirlik mekânıdır. Tasavvuf eğitiminin yapıldığı okuldur. Dualı lokmaların yendiği aşevidir. Eline-Diline-Beline sahip olanların yeridir. Orada Gerçeğe Hû vardır TÜRK KÜLTÜRÜ ve HACI BEKTAŞ VELÎ ARAŞTIRMA DERGİSİ / 2011 / 60'den alınmıştır.