HÖBEK ADININ KÖKENİ

OCAKLAR ZEYNEL COŞAR yazdı… Yaptığımız araştırmada Höbek adının kaynağının Orta Asya’da Çin’in kuzeyinde ki Türkistan bölgesinde bir eyaletten geldiğini tespit ettik. Alman tarihçi Prof.Dr. W. Eberhard’ın yazdığı “Çin’in Şimal Komşuları” kitabında Höbek adını bulduk. Dünya bilim çevrelerince çok değer verilen ve Çin İmparatorluğunun binlerce yıl sakladığı İmparatorluk Arşivi’ndeki yazılı kaynaklarına dayanarak hazırlanmış “Çin’in Şimal Komşuları” kitabında Milattan önce IV. yüzyıldan ve milattan sonra VIII. yüzyıla kadar gecen zaman içinde birçok konuda aydınlatıcı arşiv bilgilerini tarayan Prof.Dr. W. Eberhard’ın “Höbek Türk toplulukları”nın siyasi, askeri, kültürel hayatı ve coğrafyası hakkında Çinli ajanların veya tüccarların yazdığı raporlarda çok kıymetli bilgileri vermiştir. İşte Höbek adı bu kitapta bir çok yerde geçmektedir. Prof. Dr. W. Eberhard’ın okuduğu Çin İmparatorluğu Arşiv Belgelerinde Türk boylarının yaşadığı bugün ki Doğu Türkistan denen, Moğolistan ve Uygur taraflarında idari olarak Şansi, Şianşi- Ho-Beg adlı üç büyük eyaletlerin var olduğunu belirtir. Kitabın endeks bölümünde yer adları sayfasında Hobeğ- Hobeg kelimesinin karşılığına sürekli olarak “ Şimali Şarkı Çin’de bir eyalet” diye yazmaktadır. Hobeg-Höbek‘le ilgili kısa tanıtımda bulunduktan sonra bu kelimenin kitabın 16,46,70,76,87,90,119,120,122,132,134,181’inci sayfalarında detaylı bilgiler verilmiştir. Belirtilen sayfalarda Hobeg eyaletinde yaşanmış siyasi olaylar, göçler, savaşlar, Türk boylarının askeri ve toplumsal yaşamlarını anlatmaktadır. Geniş bir alanı kapsadığı için Höbek’in Şarki Hobeg- Garbi Höbeg diye ikiye ayrıldığını belirtmektedir. Kitapta verilen bilgilerden birkaç örnek şöyledir. “….Kara Kavimleri: CAV-H’YEN; Milattan önce 195 yılında bir takım insan gurubunun Yen’den(bugünkü Pekin civarlarından) çıkıp Cav-h’yen’e geçtiği ve orada 80 yıl müddetle memlekete hakim olduğu…432’de halkın bir kısmının Ho-beğ’e göçtüğü “ (say.16)…. “Ko-bi—ninğ’’ler: Ho-Beğ’de ki , H’yenbi’lerin bir kısmı oldukları muhakkaktır”( say -79)… “Dinğ-Linğler: Ana yurtları herhalde Orhun havalisidir. Tölesler gibi Türklerdir. Bir Türk boyu olduğu muhakkaktır. H’yunğ-nu‘ların (Hunlular) bir gurubudur. Bunlar 4. asırda Hobeğ eyaletini istila ediyor ve oradan Cung-şan mıntıkasına yerleşiyorlar. Sonra şimali Çin’in muhtelif mıntıkalarına yerleştiriliyorlar” (say -70) … “H’yunğ-nu (Hunlar) Kavimleri: Bu gurup, iç ve dış Moğolistan, Şensi, Şansi ve Hobeğ’in Şimal uçlarında oturan, daha sonra uzak sahralara parça parça yayılan ve boylardan bir kısmını teşkil ederler”. (Prof.Dr. W. Eberhard’ın -Çin’in Şimal Komşuları-Sayfa-90 ) İşte böyle devam edip gidiyor Eberhard Hoca’nın açıklamaları. Demek ki Höbek dağı ve 2500 metre yüksekliğinde bir gelin duvağı gibi göğe yükselen, tepesinde aşağıda onlarca köyü ve Erzincan, Erzurum, Bayburt, Bingöl illeri ve ilçelerinin arazilerini rahatlıkla, heyecanla izleme fırsatı veren o dağın en tepesinde çalı gibi iki üç tane kuşburnu ağacı ile etrafı sıralı yığma taşlarla çevrili mezarında yatan ve Tercan yöresinde çok büyük saygıyla anılan Höbek Baba bu adı Türkistan’dan alıp Tercan Sarıkaya Köyüne getirmiş. [caption id="attachment_155" align="alignnone" width="683"] Şah İsmail'in savaşlarından birini gösteren gravür.[/caption] Tercan’da ki Höbek dağı ve Höbek Baba adında Sivas Divriği ile Kayseri Sinanpaşa ilçesinde iki tane Höbek Köyü vardır. Diviriği’de ki Höbekli arkadaşlarla da yaptığım görüşmelerde köy yakınlarında bir dağ varmış. Orada büyük sal taşların olduğunu, Şah İsmail’in oraya gelip cem yaptığını anlatmışlardı. Eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün babasının köyü Höbek köyüymüş. Kayseri Sinananpaşa ilçesine bağlı Höbek köyü muhtarıyla görüştüm. Bu köyde Ali Baba adında bir dervişin türbesi varmış. Bölge eski zamanlarda bura köyleri Alevi olmasına rağmen yakınlarındaki Kızık Köyü dâhil zamanla Sünnileşmişledir. Ayrıca Maraş’ta Deli Höbek Dağı ve mezrası da varmış.