ŞAH İSMAİL’İN HÖBEK KURULTAYI

ZEYNEL COŞAR yazdı…Şah İsmail kitabını yazarken kapağına “Höbek Kurultayından Safevi Devletine-ŞAH İSMAİL” diye yazdım. Kitap 2013 Temmuz ayında yayınlandı. Kitap çıktıktan sonra, 2010 yılından beri Höbek Dağında, Höbek Baba Festivali düzenleyen, Tercan Sarıkaya Köyü Höbek Baba dernek yöneticileri de 1500 yılında burada Şah İsmail’in önderliğinde büyük bir Türkmen Kurultayının yapıldığını öğrenince çok şaşırdılar ve sevindiler. Ayrıca birçok yerde ve kişiden “Höbek Kurultayı neyin nesi? Böyle bir kurultay olmuş mu?” diye birçok soru ve eleştiri gelmeye başladı. Evet, Höbek Dağında, 1500 yılı baharında Höbek Kurultayı yapılmıştır. Şah İsmail’in Sarıkaya’ya getirilişi ile yapılan Höbek Kurultayını ilk defa genç yaşta kaybettiğimiz araştırmacı yazar İsmail Onarlı,“Şah İsmail” kitabında yazmıştı.Türk tarihi ve kültürünün en önemli bir geleneği olan Kurultay, ulusun çok kritik zamanlarında yapılırmış. Bu Kurultaylarda alınan kararlar harfiyen uygulanır. Höbek Kurultayı da bir Türkmen Kurultayı olarak Türk ve dünya tarihi açısından çok önemli bir toplantıdır. Bu Kurultay Safevi Devleti’ne analık yapmıştır. Ayrıca bugün ki İran ve Azerbaycan devletlerinin kökü Höbek Kurultayından saklıdır.Ustacalu obası olan Sarıkaya yaylasında, öncülüğünü de Şah İsmail’in Genelkurmay Başkanı Diyarbakır Valisi Muhammed-Mehmed Bey’in yaptığı Höbek Kurultayı Alevi tarihi bakımından tarihi öneme sahiptir. Türkmen Beylerinin Gilan Lahican’da, Akkoyunlu padişahlarının zulmünden yani kesin olarak görüldüğü yerde öldürmesinden korumak için sakladıkları Şah İsmail’i, oradan alınıp 1500 yılı Mayıs ayında, bir Ustacalu Obası ve yaylağı olan Erzincan, Tercan Sarıkaya köyü Höbek dağına-yaylasına getirilmişlerdi. Erdebil dergahına bağlı Anadolu halkı on üç yaşındaki Şah İsmail Höbek’e getirilmeden önce, Lahican ve Erdebil bölgesinde süreci yöneten Türkmen önderleri o kışın Azerbaycan, Anadolu, Irak, Suriye ve Balkan coğrafyasındaki tüm Türkmen obalarına haber salarak “Şah’ımız bu yaz Anadolu’ya gelecek, hazırlıklı olun” diye direktifler gönderilmiştir. Porf. Faruk Sümer, bütün bu süreçte Şah İsmail’i koruyup kollayan beylerin isimlerini sayar. “…İsmail Lahican’dan dönerken yanında ileri gelenlerden yedi kişi vardı. Bunlar da İsmail’in lalası Şamlu Hüseyin Beğ, dedesi Dulkadirli Abdal Beğ, Hadim Beğ, Rüstem Beğ, Bayram Beğ, Kara Piri ve Aygut Beğ idiler” (Faruk Sümer- Safevi Devletinin Kuruluşunda Anadolu Türklerinin Rolü, say.16) Safevi kaynakları da “Şah İsmail’i Tercan Sarıkaya Yaylasına götürdüler” diye yazar. Safevi Tarihçisi 1540-1578 yılları arasında Safevi Devleti yöneticiliği yapmış Rumlu yani Anadolulu muhtemelen Sivaslı Türkmenlerin çocuğu Hasan Rumlu’dan okuyalım. “...Tercan’a yöneldiler ve oradan da kalmak üzere, Sarıkaya yaylağına gittiler ve orada konuşlandılar. İki ay süreyle oradaydı….Daha sonra Erzincan’a yöneldi…Hakan İskender Şan, Erzincan’ı onurlandırdıktan sonra Şamlu, Rumlu, Tekeli, Zulkadirli, Afşar ve Varsak Türkmenlerine mensup müritler ve Sufi topluluklarından yedi bin kişi Karacadağ sufilerinden Muhammed Bey’in evlatları ve yandaşları ile iki yüz kişi ve Abidin Bey Şamlu üç yüz kişiyle dünyayı koruyan Dergah’ta toplandılar”(Hasan Rumlu-Ahsenü’t Tevarih- Şah İsmail Tarihi-say. 51)Yani Şah İsmail’in 1500 yılı Mayıs ayında Tercan Sarıkaya yaylası olan Höbek Dağı’na getirildiğinde dair hiçbir tereddüt yoktur. Şah İsmail Höbek’e gelince Türkmen liderleri ve Dede Ocakları Sarıkaya Köyü yaylasında toplanmışlardır. Burada enine boyuna yapılan tartışmalardan sonra alınan karar gereğince, “Erzincan Ovasında toplanın” diye dört bin yana haber salınmıştır. 1500 yılı Ağustos ayı ortasında bazı kaynaklar 7500, bazıları 10 bin Türkmen yiğidinin atları ve silahları ile Erdebil Piri Şah İsmail’in karşısında saf tutmuşlardır.[caption id="attachment_136" align=alignnone width=666] Şah İsmail, Erzincan'da ayı avında...[/caption]Erzincan’a gelen yoldaşlarının başına geçen Şah İsmail, Güney Kafkas ellerinin yolunu tutar. O yılın sonbaharında Karabağ’a ulaşan inançlı ve çelik iradeli bu küçük ordu, Pir Cüneyd ve Pir Haydar’ı katleden Şirvanşahlar zorbasının tahtını tacını yıkar, zalim Ferruh Yaser’i de öldürerek pirlerinin öcünü alırlar.Sonra Hazar’a ulaşır kıyısındaki tarihi stratejik bir şehir olan Bakü’yü fethederek o yıl Karabağ’da kışlarlar. Sonra 1501 yılı Ağustos ayı içinde Almakulağı savaşında Akkoyunlu Beyi Elvend’le savaşta galip gelen Şah İsmail ve Alevi Türkmen yiğitleri, hızla Akkoyunlu Devleti’nin başkenti olan Tebriz’e giderek Safevi devletini ilan ederler.DEVAM EDECEK…